آموزش رانندگی با ماشین اتومات + نکات کلیدی
اگر می‌خواهید به سرعت و بدون دردسر رانندگی با خودروهای اتوماتیک را یاد بگیرید، جای درستی آمده‌اید. در این مقاله از بلاگ تپسی، آموزش رانندگی با ماشین اتومات را قدم‌به‌قدم یاد می‌گیرید. با تفاوت‌های گیربکس اتومات و دنده‌ای آشنا می‌شوید، نحوه استفاده از دنده‌های P، N، D، R، L و S را می‌فهمید و یاد می‌گیرید چطور در ترافیک یا سرازیری ماشین را کنترل کنید. اگر به دنبال مقاله‌ای هستید که همه چیز را درباره رانندگی با ماشین اتومات به شما یاد بدهد، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
تفاوت ماشین اتومات با معمولی
ماشین‌های اتومات راحت‌تر کنترل می‌شوند چون نیازی به کلاچ و تعویض دستی دنده‌ها نیست. درحالی‌که خودروهای دنده‌ای به مهارت بیشتری در هماهنگی دست و پا نیاز دارند.
در خودروهای دنده‌ای، راننده باید با پدال کلاچ، دنده مناسب را بسته به سرعت و شرایط مسیر انتخاب کند؛ اما در گیربکس اتوماتیک این فرایند به‌طور خودکار انجام می‌شود.
تفاوت دیگر این است که در خودروهای اتومات، مصرف سوخت در گذشته بیشتر بود، اما امروزه با پیشرفت فناوری مانند گیربکس CVT (Continuously Variable Transmission)، این فاصله بسیار کم شده است.
در آموزشگاه تعلیم رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک، اغلب هنرجوها یادگیری با خودرو اتومات را آسان‌تر و بدون استرس تجربه می‌کنند. از نظر قیمت، ماشین‌های اتومات معمولا گران‌تر هستند، اما هزینه نگهداری کلاچ در آن‌ها وجود ندارد.
برای تمرین بهتر، حتما از مربی آموزشگاه تعلیم رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک راهنمایی بگیرید. آن‌ها معمولا روش‌هایی ساده و کاربردی برای پارک در فضاهای شهری آموزش می‌دهند.
مقایسه خودرو دنده اتوماتیک و خودرو دنده‌ای
| خودروی دنده‌ای (معمولی) | خودروی دنده اتوماتیک | ویژگی‌ها |
| دستی (با کلاچ و دنده) | خودکار (بدون نیاز به کلاچ) | نحوه تعویض دنده |
| نیاز به مهارت بیشتر، مخصوصا در سربالایی‌ها | بسیار ساده، مناسب رانندگان تازه‌کار | آسانی رانندگی |
| خسته‌کننده در ترافیک‌های سنگین | بسیار راحت، بدون نیاز به تعویض مکرر دنده | مناسب بودن برای ترافیک |
| کمی کمتر از اتومات در مدل‌های اقتصادی | معمولا بیشتر، مگر در مدل‌های پیشرفته CVT | مصرف سوخت |
| ارزان‌تر و ساده‌تر در بیشتر مواقع | هزینه بیشتر، پیچیدگی قطعات گیربکس | هزینه تعمیر و نگهداری |
| معمولا ارزان‌تر | معمولا گران‌تر از مدل‌های مشابه دنده‌ای | قیمت خرید خودرو |
| بیشتر در کنترل راننده است | بسته به گیربکس، ممکن است کمی تأخیر داشته باشد | شتاب و کنترل در مسیرهای کوهستانی |
| در صورت رانندگی صحیح، طول عمر بالا | نیازمند نگهداری دقیق و روغن‌کاری منظم | طول عمر گیربکس |
آشنایی با دنده‌های ماشین اتوماتیک
دسته‌دنده در خودروهای اتومات دارای علامت‌های خاصی است که هرکدام وظیفه‌ای مشخص دارند. برخلاف خودروهای دنده‌ای، در اینجا خبری از چرخاندن دنده‌ها به‌صورت دستی نیست.
هرکدام از حالت‌های موجود، برای موقعیت‌های خاصی طراحی شده‌اند که شناخت آن‌ها نقش مهمی در یادگیری اصولی آموزش رانندگی با ماشین اتومات دارد.
بیشتر بخوانید: علت تقه زدن گیربکس اتومات و دستی
حالت P (Park) در دنده اتومات خودرو
وقتی قصد توقف کامل و خاموش کردن خودرو را دارید، حالت P یا همان Park استفاده می‌شود. این حالت باعث قفل شدن گیربکس می‌شود تا چرخ‌ها حرکت نکنند.
در این وضعیت یک پین فلزی به نام Parking Pawl داخل گیربکس درگیر می‌شود و محور خروجی را قفل می‌کند. این مکانیسم جلوی حرکت خودرو را می‌گیرد، اما به‌تنهایی کافی نیست.
همیشه باید ترمز دستی را نیز فعال کرد، به‌خصوص در شیب‌ها، چون فشار زیاد فقط روی گیربکس ممکن است به آن آسیب بزند.
برای استفاده درست از این حالت، ابتدا خودرو باید کاملا متوقف شود. سپس ترمز دستی را فعال کرده و بعد دسته‌دنده را روی P قرار دهید. اگر ابتدا دنده را روی P بگذارید و بعد ترمز دستی را بکشید، ممکن است وزن خودرو روی گیربکس بیفتد.
N یا (Neutral) دنده ماشین
حالت N یا Neutral در خودروهای اتومات، مشابه خلاص در گیربکس دستی است. وقتی دنده روی N قرار دارد، هیچ نیرویی از موتور به چرخ‌ها منتقل نمی‌شود.
این حالت برای توقف‌های کوتاه مثل صف پمپ‌بنزین یا توقف لحظه‌ای در ترافیک کاربرد دارد؛ اما در آموزش رانندگی با ماشین اتومات توصیه می‌شود در توقف‌های کوتاه همچنان خودرو را روی D نگه دارید و با ترمز کنترل کنید.
در سرازیری‌ها نباید دنده را روی N بگذارید. چون در این وضعیت گیربکس کاری انجام نمی‌دهد و کنترل خودرو فقط با ترمز ممکن است که خطرناک است. اگر قصد توقف طولانی دارید، بهتر است دنده را روی P قرار دهید و ترمز دستی را بکشید.
بیشتر بخوانید: بهترین دور موتور برای تعویض دنده
مدل R یا (Reverse) خودروی اتوماتیک
حالت R یا Reverse برای حرکت به عقب طراحی شده و شباهت زیادی با دنده عقب در ماشین‌های دنده‌ای دارد؛ اما تفاوت اصلی در نحوه فعال‌سازی آن است.
برای استفاده از R، خودرو باید متوقف باشد. ابتدا پدال ترمز را فشار دهید، سپس دنده را روی R قرار دهید. بعضی خودروها برای ایمنی بیشتر، نیاز به فشردن دکمه کنار دنده دارند تا حالت R فعال شود.
D یا (Drive) در گیربکس اتومات
دنده D یا Drive رایج‌ترین حالت رانندگی در خودروهای اتومات است. وقتی دنده روی این حالت باشد، خودرو به‌طور خودکار بسته به سرعت، مسیر و فشار روی پدال گاز دنده را تنظیم می‌کند.
استفاده از D بسیار ساده است. کافی‌ست خودرو را روشن کرده، ترمز را بگیرید و دنده را روی D قرار دهید. سپس با برداشتن پا از روی ترمز، خودرو به آرامی حرکت می‌کند که به آن حالت Creeping گفته می‌شود.
در آموزشگاه تعلیم رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک، تمرکز زیادی روی کار با حالت D انجام می‌شود، چون بیشتر مسیرهای شهری و بین‌شهری با همین حالت طی می‌شوند.
حالت L یا (Low) در ماشین اتوماتیک
حالت L مخفف Low Gear است. این حالت برای زمانی استفاده می‌شود که نیاز به قدرت بیشتر و سرعت کمتر داریم. مثل عبور از سربالایی‌های تند، حرکت در برف یا یدک‌کشی.
در حالت L، گیربکس در دنده‌های پایین قفل می‌شود و مانع تعویض خودکار به دنده‌های بالا می‌شود. این کار باعث افزایش توان موتور می‌شود و کنترل بهتری در مسیرهای سخت به راننده می‌دهد.
اگر در آموزش رانندگی با ماشین اتومات با سرازیری یا جاده لغزنده مواجه شدید، استفاده از حالت L به شما کمک می‌کند بدون نیاز زیاد به ترمز، سرعت را کنترل کنید و از داغ شدن لنت‌ها جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: استاندارد ۸۵ گانه خودرو چیست؟
حالت S یا (sport) در ماشین اتومات
حالت S یا Sport برای رانندگی پرشتاب و هیجانی طراحی شده است. این گزینه در برخی خودروها فعال می‌شود تا شتاب‌گیری بهتر و پاسخ‌دهی سریع‌تری از موتور دریافت شود.
در حالت S، گیربکس به‌طور خودکار اجازه نمی‌دهد دنده‌ها خیلی زود عوض شوند. دور موتور بالا نگه داشته می‌شود تا قدرت بیشتر حفظ شود.
این ویژگی برای سبقت گرفتن در جاده یا رانندگی اسپرت در مسیرهای باز بسیار مناسب است.
حالت M یا Manual در برخی خودروهای اتوماتیک وجود دارد. در این حالت راننده می‌تواند دنده‌ها را به‌صورت دستی با استفاده از دسته دنده یا شیفترهای پشت فرمان کنترل کند.
در واقع، این مدل شبیه ترکیب گیربکس دستی و اتومات است. دنده به‌صورت خودکار جا نمی‌افتد، مگر اینکه راننده آن را تغییر دهد.
مزیت اصلی این حالت در کنترل بیشتر در شرایط خاص مثل جاده‌های کوهستانی یا پیچ‌های تند است.
در آموزش رانندگی با ماشین اتومات معمولا به راننده‌ها پیشنهاد می‌شود ابتدا با حالت D رانندگی را تمرین کنند، سپس در مراحل پیشرفته‌تر سراغ حالت M بروند. چون این حالت به دقت و تسلط بیشتری نیاز دارد.
خطاهای رایج در رانندگی با خودرو دنده اتوماتیک
هنرجوهایی که برای اولین‌بار با خودروهای اتومات رانندگی می‌کنند، ممکن است دچار خطاهایی شوند که بعضی از آن‌ها به گیربکس آسیب می‌زنند.
شناخت این خطاها بخش مهمی از آموزش رانندگی با ماشین اتومات است. برخی از رایج ترین خطاها عبارت‌اند از:
- قرار دادن دنده روی P قبل از توقف کامل
- استفاده از حالت N در سرازیری
- گاز دادن در حالت خلاص و تغییر ناگهانی به D
- تعویض بین D و R بدون توقف کامل
- تکیه فقط بر حالت P برای پارک خودرو بدون ترمز دستی
آموزش پارک با ماشین اتومات
پارک کردن خودروهای اتومات بسیار ساده‌تر از مدل‌های دنده‌ای است؛ اما همچنان رعایت چند نکته، باعث افزایش ایمنی و طول عمر گیربکس می‌شود برای تمرین بهتر، حتما از مربی آموزشگاه تعلیم رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک راهنمایی بگیرید.
بیشتر بخوانید: هنگام رانندگی چه موقع کلاچ بگیریم؟
آن‌ها معمولا روش‌هایی ساده و کاربردی برای پارک در فضاهای شهری آموزش می‌دهند. مراحل پارک ماشین با دنده اتومات در ادامه آورده شده است:
- توقف کامل خودرو با فشار ترمز
- فعال کردن ترمز دستی پیش از قرار دادن دنده روی P
- اطمینان از قرارگیری کامل خودرو در فضای پارک
- استفاده از دوربین عقب یا حسگرها برای پارک دوبل
- پرهیز از تغییر دنده ناگهانی بین R و D در فضای محدود
رانندگی با دنده اتوماتیک در سربالایی و سرپایینی
در مسیرهای شیب‌دار، باید دقت بیشتری در استفاده از دنده داشته باشید. در آموزش رانندگی با ماشین اتومات این بخش به‌صورت ویژه آموزش داده می‌شود چون فشار زیادی به گیربکس وارد می‌شود.
نکات ضروری برای رانندگی با دنده اتوماتیک در سربالایی و سرپایین در ادامه آورده شده است:
- در سربالایی‌های تند از حالت L یا M استفاده کنید تا خودرو قدرت کافی برای صعود داشته باشد.
- در سرازیری‌ها، کاهش سرعت را با قرار دادن دنده روی L انجام دهید نه با ترمز مداوم
- همیشه پیش از شروع سربالایی یا سرپایینی، دنده را تنظیم کنید و از تغییر ناگهانی در میانه شیب خودداری کنید.
رانندگی با ماشین اتومات در ترافیک و چراغ قرمز
یکی از مزایای اصلی خودروهای اتومات، راحتی در رانندگی در ترافیک‌های شهری است. نیاز نبودن به تعویض دنده و کلاچ، خستگی را بسیار کم می‌کند.
نکات رانندگی با دنده اتوماتیک در ترافیک عبارت‌اند از:
- در توقف‌های کوتاه مثل چراغ قرمز، خودرو را روی D بگذارید و ترمز را نگه دارید.
- اگر توقف طولانی‌تر باشد، می‌توانید دنده را روی N قرار دهید و ترمز دستی را فعال کنید.
- از قرار دادن مکرر دنده روی P در ترافیک خودداری کنید چون باعث فشار به گیربکس می‌شود.
خلاصه‌ای برای رانندگی بی‌دردسر
آموزش رانندگی با ماشین اتومات فقط دانستن دنده D یا R نیست؛ بلکه باید بدانید هر دنده کجا کاربرد دارد.
در این مقاله، با دنده‌های مختلف آشنا شدید، تفاوت گیربکس اتومات و دستی را یاد گرفتید و فهمیدید که رانندگی در ترافیک با ماشین اتومات چقدر ساده‌تر می‌شود.
کارهایی مثل استفاده از ترمز دستی، نگه‌داشتن ماشین در شیب، تغییر دنده‌ها هنگام حرکت یا ایستادن و حتی توقف در چراغ قرمز همگی نکات مهمی هستند که یاد گرفتید.
راهکارها و مثال‌هایی که گفتیم، مخصوص کسانی است که تازه وارد آموزشگاه رانندگی با ماشین اتومات شده‌اند و نیاز به یادگیری ساده و مرحله‌به‌مرحله دارند.
برای ادامه مسیر یادگیری، به شما پیشنهاد می‌کنیم سری به دیگر آموزش‌های مفید وبلاگ تپسی بزنید و از مطالب آن بهره ببرید.
سوالات متداول
1. کدام اشتباه‌ها بیشترین آسیب را به گیربکس اتومات وارد می‌کنند؟
تعویض دنده بین D و R بدون توقف کامل، حرکت با دنده N در سرازیری و توقف طولانی روی دنده D از اشتباهات رایج و خطرناک هستند.
2. استفاده زیاد از دنده N هنگام حرکت چه مشکلی ایجاد می‌کند؟
کار کردن گیربکس در دنده N در حین حرکت باعث نرسیدن روغن کافی به قطعات می‌شود و در درازمدت باعث خرابی سیستم انتقال قدرت می‌گردد.
3. آیا پارک دوبل با ماشین اتومات آسان‌تر از ماشین دنده‌ای است؟
بله چون کنترل هم‌زمان کلاچ و دنده حذف می‌شود. تمرکز بیشتر روی فرمان و ترمز است که کار را برای مبتدی‌ها ساده‌تر می‌کند.
